Lo ngại trước việc biến hóa dạng giữa văn hóa truyền thống và tân tiến
Cùng với véc tơ vận tốc tức thời thành phố hóa, điều kiện kinh tế tài chính-xã hội tthường xuyên đổi, ở nhiều nơi, trang bịng bào dân tộc thiểu số sở hữu trào lưu “thoát ly” nhà ở văn hóa truyền thống lúcến nguy cơ tiềm ẩn mai một phiên bạn dạng sắc ngày càng hiện hữu. Đây là nỗi lo ko chỉ của tương đối nhiều cấp lãnh đạo địa phương nhưng cũng là nỗi trằn trọc của tương đối nhiều nhà quy hoạch, người thiết kế kiến thiết (KTS) trong nhiều năm qua.
Các xã Y Tý, Trịnh Tường... của huyện Bát Xát sẽ là vấn đề tới thu hút của du quan khách trong và ngoài nước lúc tới với Lào Cai. Đến đây, du quan khách được tìm hiểu những nét hàng độc trong văn hóa truyền thống văn hóa truyền thống của trang bịng bào Hà Nhì, khác lạ là những ngôi nhà trình tường-mọi bạn dạng sắc riêng của trang bịng bào nơi đây. Nhưng hiện nay, tại mọi mọi bạn dạng của người Hà Nhì, ko khó để nhận thđó những ngôi nhà xây với gạch, ngói và xi măng đang dần tthường xuyên thế những ngôi nhà trình tường. Bởi làm một ngôi nhà trình tường mất rất nhiều thời kì, công sức của con người với kinh phí ko rẻ, từ 300 tới 400 triệu trang bịng. Vì vậy, chính quyền địa phương và mọi ban, ngành vẫn gặp nhiều khó khăn trong công việc vận hành, lý thuyết cho bà con giữ kiến trúc nhà văn hóa truyền thống.
 |
| Bản du ngoạn bè đảng Sà Rèn, thị xã Nghĩa Lộ (Yên Bái) vẫn giữ kiến trúc nhà văn hóa truyền thống của người Thái thu hút quan khách du ngoạn. Hình ảnh: PHƯƠNG LAN |
KTS Hoàng Thúc Hào, Phó chủ toạ Hội KTS Việt Nam nhìn nhận: Thực tế, một số trong mỗi điểm phượt phvòng biến chuyển về chình họa quan thơ mộng và kiến trúc đẹp tuyệt vời nhất ở Việt Nam đang trong tình trạng trở thành mạnh mẽ và uy lực. Đà Lạt (Lâm Đồng) thường Sa Pa (Lào Cai)... giờ đang bị bê tông hóa hơn 80%. Đó đó là sự việc phá hủy nhân danh cải nhữngh và phát triển; là sự việc cải nhữngh và phát triển chỉ nhìn vào lợi ích trước mắt nhưng bỏ qua lợi ích tồn tại, lợi ích của toàn thể bằng hữu. Sửa chữa hầu như sai trái này mất nhiều thời kì, sức lực và thậm chí ko thể khôi phục những giá trị từng sở hữu.
“Nhìn lại sự cải tiến và phát triển của kiến trúc hơn 20 năm qua, trót lọt nhận thđấy yếu tắc hầu hết bạn dạng sắc-vốn được tích lũy bao năm, từng sở hữu vị trí và thành tựu nên nói, chưa được phát huy trong xã hội văn minh, thậm chí phát sinh đứt gãy, biến hóa dạng giữa văn hóa truyền thống và văn minh”, KTS Hoàng Thúc Hào trình làng.
Cần mang dòng nhìn thấu đáo, nhân văn
Ngày 7-2-2023, Thủ tướng Chính phủ phát hành Chỉ thị số 4/CT-TTg "Về việc triết lý nhữngh tân và phát triển quy hoạch kiến trúc nông thôn Việt Nam, tạo người nhà dạng sắc và giữ gìn kiến trúc văn hóa truyền thống" đang nêu: “Quá trình thành phố hóa với véc tơ vận tốc tức thời nhanh hao hao, hình liên lụy ko nhỏ tới phần đa vùng ven đô, vùng nông thôn, dẫn tới sự tthường đổi về mặt xã hội, văn hóa truyền thống, lối sống với nông thôn nhanh hao hao chóng tác động tới phần đa vấn đề xây dựng. Nhiều khu cận phần đa thành phố nhữngh tân và phát triển một phần đah tự phát. Khu vực nông thôn, kiến trúc ngày càng mất người nhà dạng sắc văn hóa truyền thống, pha tạp, ko mến tương thích với chình ảnh quan tự nhiên, cấu trúc làng, xã và yêu cầu phòng, chống thiên tai, phần đa giá trị kiến trúc văn hóa truyền thống chưa được quan yếu kế thừa và nhữngh tân và phát triển”. Bởi vậy, Chỉ thị số 4/CT-TTg đang đưa ra phần đa nhiệm vụ để “xây dựng nền kiến trúc Việt Nam tiến bộ, đằm thắm người nhà dạng sắc văn hóa truyền thống dân tộc, kế thừa và phát huy giá trị di sản kiến trúc văn hóa truyền thống, mến tương thích với điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế tài chính-xã hội, yêu cầu quốc phòng, yên thân và hội nhập quốc tế”.
Trong phạm vi Festival KTS trẻ toàn quốc lần thứ IX năm 2023 tung ra tại Yên Bái vào cuối tuần qua, Hội KTS Việt Nam đang tổ chức Hội thảo “Sáng tạo kiến trúc-lan tỏa và hội nhập” thu hút sự tham gia của khá đông nhà quy hoạch, KTS bàn về vấn đề giữ văn hóa truyền thống người dạng địa, người dạng sắc văn hóa truyền thống của đồng đội dân tộc thiểu số trong phần đông công trình kiến trúc new, nhất là phần đông công trình kiến trúc thu hút du ngoạn.
Là một tỉnh vùng cao đang tăng mạnh cải nhữngh và phát triển phượt bè đảng, phượt văn hóa truyền thống phần nhiều dân tộc, Yên Bái được thuyết trình là địa phương sẽ sớm quyên tâm vấn đề quy hoạch kiến trúc, trong đó quyên tâm bảo tồn những nét văn hóa truyền thống và kiến trúc đặc trưng của đồ gia dụngng bào phần nhiều dân tộc của tỉnh. Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái Trần Huy Tuấn cho biết thêm, việc tạo dựng những nét riêng lẻ trong phần nhiều đồ gia dụng án quy hoạch, trong từng công trình kiến trúc mang phiên phiên bản sắc vùng, miền trong giai đoạn hiện nay là một trong các mỗi việc làm quan trọng, thêm phần vừa bảo tồn phần nhiều giá trị lịch sử vẻ vang, văn hóa truyền thống, dân tộc vừa tạo ra phần nhiều thành phầm quy hoạch, kiến trúc mang sức lan tỏa. Thời gian qua, công việc vận hành kiến trúc, quy hoạch xây dựng, quy hoạch thị trấn, quy hoạch khu tính năng sẽ được phần nhiều cấp chính quyền địa phương, phần nhiều sở, ban, ngành tỉnh Yên Bái quyên tâm sát sao; kiến trúc, quy hoạch ngày càng được tăng thâm về quy mô, rất quality, mang trọng tâm, mang chiều sâu, không giống nhau là tại phần nhiều địa phương trong tỉnh mang nhiều dân tộc sinh sống như: Thị xã Nghĩa Lộ, phần nhiều huyện: Văn Chấn, Mù Cang Chquan ải, Trạm Tấu... Các quy hoạch, dự án khu phượt-nghỉ dưỡng sẽ mang những kim chỉ nan nhất định mang đặc thù chất đặc trưng về phiên phiên bản sắc, văn hóa truyền thống vùng, miền.
KTS Hoàng Thúc Hào cho rằng, kiến trúc ko chỉ đơn giản và giản dị là gạch, cát, đá, bê tông nhưng còn phcửa quan thể hiện tính nhân văn, với trách rưới nhiệm xã hội, là nghệ thuật xã hội mang lại hạnh phúc cho loài người, quyên tâm tới lợi ích thứng chí, với tính lan tỏa ra thứng chí, tính thiết thực và vững chắc. Đặc biệt là ở hồ hết vùng, miền với thứng bào dân tộc thiểu số sinh sống với những nét văn hóa truyền thống thành viên dạng địa rực rỡ, đừng để thứng bào “thoát ly” thành viên dạng sắc của dân tộc mình; động viên, cứu giúp họ sống, giữ giàng chính ngôi nhà văn hóa truyền thống của tôi.
Để giữ gìn và phát huy phiên bạn dạng sắc văn hóa truyền thống dân tộc trong kiến trúc Việt Nam rất cần sự quyên tâm vào cuộc của cả khối hệ thống chính trị từ Trung ương tới địa phương, phần lớn nhà vận hành, phần lớn KTS và những người thực hành xây dựng. Cần với loại nhìn thấu đáo, nhân văn để những công trình kiến trúc đấy thực sự vì chúng ta hữu, hướng tới chúng ta hữu.
